عنوان این موضوع به اندازه کافی عمومی و گویا هست که بدانیم دیجیتال مارکتینگ چیست. حداقل می‌دانیم در چه زمینه‌ای بحث خواهد کرد. بر خلاف بازاریابی شبکه‌ای که نمی‌توان از روی ظاهر و به صورت لفظی آن را قضاورت کرد.
ولی جزییات و ریزه‌کاری‌های موجود در فرآیند بازاریابی دیجیتال (Digital Marketing) هم خودش جای بسی چالش و گفت‌وگو دارد.
تعریف کوتاه و همگانی دیجیتال مارکتینگ همانطور که شاید خود شما هم از اسمش پی برده باشید، بازاریابی برای محصول یا خدمات از طریق تکنولوژی‌های دیجیتال است.
عنوان دیجیتال مارکتینگ در اوایل همین هزاره سوم بر سر زبان‌ها افتاد. ولی شاید تعجب کنید اگر بگویم 100 سال پیش هم فعالیت‌هایی در این زمینه وجود داشته است! می‌پرسید چطور؟
تصویری از نخستین بازاریاب دیجیتال تاریخ را ببینید:
ایشان گولیلمو مارکونی هستند که در دهه 1890 (حدود 100 سال پیش) نخستین دستگاه منتقل کننده سیگنال بی‌سیم (رادیو) را ساخت. او اختراعش را به صورت موفقیت‌آمیز آزمایش کرد. چیزی حدود 10 سال طول کشید تا رادیو همگانی شد. بنابراین دسترسی رسانه‌ای به مخاطبان زیادی در آن زمان فراهم گردید.
نخستین پخش زنده رادیویی یک اجرای زنده اوپرا بود که از رادیوهای آن زمان منتشر شد. حالا نکته جالب این پخش زنده کجاست؟ مردم پس از شنیدن این برنامه رفتند و بلیت نمایش اپرا خریدند. اینجا بود که دیجیتال مارکتینگ متولد شد!
دیری نپایید که ایده فروش محصول و تبلیغ کردن از این راه جدید به ذهن بسیاری از تاجران و فروشندگان کالا و خدمات رسید.
شاید انتظار داشتید درباره وبلاگ‌ها، فروشگاه‌های اینترنتی و یا شاید فیس‌بوک به عنوان اولین تجربه‌های این زمینه اسم ببرم. ولی در واقع دیجیتال مارکتینگ لزوما ارتباطی با اینترنت ندارد. اینترنت تنها یکی از ابزارهای مورد استفاده در آن است.
تعریف
بخواهم کوتاه و کامل بگویم، دیجیتال مارکتینگ فرایند تبلیغ از راه کانال‌ها و ابزارهای دیجیتال است. شبکه‌های اجتماعی، برنامه‌های موبایل، کانال‌های تلویزیونی و رادیویی، ایمیل و وب‌سایت‌های فروشگاهی از این قبیل اند.
پس حالا خودتان باید به این نتیجه رسیده باشید که دیجیتال مارکتینگ می‌تواند آفلاین یا آنلاین باشد.
اهمیت
در بحث اهمیت جهان دیجیتال همین یک حقیقت را در نظر بگیرید که مردم آمریکا بیشتر از 10 ساعت از روز را با دستگاه‌های الکترونیکی‌شان سپری می‌کنند. سایر کشورها هم دست کمی از این آمار ندارند. اصلا من می‌گویم در کشور خودمان بیشتر هم استفاده می‌شود. حالا با این اوضاف چیزی از زمان روز باقی می‌ماند که بخواهیم درباره بقیه‌اش برنامه ریزی کنیم؟
اهمیت دیجیتال مارکتینگ با یک مقایسه ساده مشخص می‌شود. مثلا به روش‌های غیردیجیتال و سنتی نگاه کنید. بعد با موارد مشابه آن‌ها که به صورت دیجیتالی مشتری خود را پیدا می‌کنند مقایسه کنید.
دسته‌بندی
تا اینجا فهمیدیم که دیجیتال مارکتینگ می‌تواند آنلاین یا آفلاین باشد. ولی این را هم بدانید که هر دو باید در دستور کار یک بازاریاب کارکشته قرار بگیرد. در این صورت است که او می‌تواند گستره بیشتری از خریداران را پوشش دهد. کلا در بازاریابی دیجیتال، هم کیفیت و نحوه تعامل با مخاطب اهمیت دارد و هم گستردگی مخاطبان.
یاهو (Yahoo) را در نظر بگیرید. یاهو زمانی با دسترسی به صدها میلیون مخاطب از سراسر جهان پتانسیلی بیشتر از هر نمونه دیگر برای درآمدزایی و عرضه سرویس داشت. در کنار این قضیه یاهو کیفیت مناسبی ارايه نداد و در بعضی عرصه‌ها رقابت را رها کرد. نمونه‌اش سرویس فلیکر (Flickr) که نتوانست در برابر اینستاگرام (Instagram) مقاومت زیادی نشان دهد.
بازاریابی آنلاین
اگر بخواهیم در ابتدا مروری کلی بر دسته‌بندی‌های دیجیتال مارکتینگ آنلاین داشته باشیم به این چند مورد که اصل کاری هستند می‌رسیم:
- بهینه سازی موتورهای جستجو (همان سئو خودمان!)
- بازاریابی موتورهای جستجو
- بازاریابی محتوا
- بازاریابی شبکه‌های اجتماعی
- تبلیغات با پرداخت به ازای کلیک
- بازاریابی رابطه‌ای و همکاری در فروش
- بازاریابی ایمیلی
البته منظورم از «اصل کاری» که گفتم از نظر عمومی بود و نه جزیی. چون شاید مثلا زمینه فعالیت شما از یک روش مجزا به نتیجه بسیار بهتری برسد. ولی خب ما در این مقاله می‌خواهیم به صورت کلی بدانیم که دیجیتال مارکتینگ چیست.
اگر می‌خواهید فعالیت تجاری خودتان را مطابقت دهید و گزینه بهتر را انتخاب کنید تنها با ریز شدن در جزییات و با تحقیق مناسب و کافی می‌توانید راه درست را برای دسترسی به مشتریان بیشتر برای کسب و کار خودتان پیدا کنید.
بازاریابی آفلاین
حالا ببینیم دیجیتال مارکتینگ آفلاین چطور به ما کمک می‌کند و چه چیزهایی را شامل می‌شود.
نخستین مورد در گزینه‌های آفلاین پیش روی ما شاید بازاریابی آفلاین پیشرفته باشد. جایی که اتصال آنلاین نیاز نیست ولی دستگاه‌هایی که استفاده می‌شود الکترونیکی و پیشرفته هستند. قطعا الان می‌پرسید «خب مثلا چی؟».
یک بنگاه معاملاتی را در نظر بگیرید که می‌خواهد خانه‌های بیشتری بفروشد یا اجاره دهد. او از تبلت با صفحه بزرگ و مناسب استفاده می‌کند. او به سادگی خانه‌های بیشتری به مشتری نشان می‌دهد. بنابراین شانس او برای تعداد فروش بیشتر بالا می‌رود.
بیلبوردهای تبلیغاتی شهرها را در نظر بگیرید. آن‌ها هم به خوبی مصداق نمونه‌های آفلاین هستند. پخش ویدیوهای کوتاه و جذاب تبلیغاتی در صفحه ای بزرگ که از چند صد متری به خوبی نظر مخاطب را جلب می‌کند.
مورد دیگری که در موارد آفلاین قابل بحث است بازاریابی تلفنی است. به راحتی می‌توان گفت یکی از چالشی ترین روش‌های موجود هم هست. اگر بخواهیم از خوب یا بد بودن آن بحث نکنیم ولی ذکر یک چالش در این زمینه ضروری است: تعداد فروش موفق نسب به تعداد تماس. بازاریابان تلفنی گاهی باید برای فروش 3 محصول 50 بار تلفن بزنند. فکرش را بکنید روزی با 50 نفر سر و کله بزنید آخرش 3 تا بفروشید. آن هم اگر واقعا کار بلد باشید. اینجاست که می‌فهمیم بازاریابی تلفنی به درد کالاها و سرویس‌های ارزان نمی‌خورد.
مورد بعدی بازاریابی رادیویی و بازاریابی تلویزیونی است که تقریبا هر روز با آن مواجهیم. شرکت‌های مختلف بر اساس نیازشان و با در نظر گرفتن حجم جیب‌شان در این رسانه‌ها تبلیغ می‌کنند. آن‌ها برنامه‌ها و زمان‌هایی از روز را برای معرفی خودشان انتخاب می‌کنند.
نتیجه‌گیری
قطعا در این چند پاراگراف نمی‌شود همه چیز دیجیتال مارکتینگ را شرح داد. سعی کردم نمای کلی را برای شما توضیح دهم. در ضمن دسته‌بندی‌ها را هم تا جای ممکن مشخص کردم. حالا دیگر تقریبا می‌دانید که دیجیتال مارکتینگ چیست. با کمی مطابقت دادن موارد بالا با کسب و کارتان می‌توانید بفهمید که شما کجا ایستاده‌اید و جایگاهتان کجاست. به کدام سمت باید حرکت کنید؟ در کجا باید برنامه بازاریابی خود را متمرکز کنید؟
می‌شود هر دسته‌بندی را ریزتر کرد و هرکدام را جداگانه و بیشتر بررسی کرد. بنابراین منتظر مقاله‌هایی با شرح بیشتر در زمینه هر کدام از دسته‌بندی‌های دیجیتال مارکتینگ آنلاین و آفلاین باشید.